21-րդ դարը բերեց իր հետ տարատեսակ շարժումներ և ծնունդ տվեց բազմատեսակ գաղափարախոսությունների, որոնք նպաստում են մարդկանց ազատ արտահայտման իրավունքին: Բացի ազատ արտահայտման իրավունքից՝ ստեղծվեց մի շարժում՝ Body -positivity-ի անվանումով, որը խթանում է ինքդ քո և այլոց մարմնիների դրական ընկալմանը, ինչպես նաև տվյալ մարմնում քեզ ինքնավստահ զգալուն։ Body -positivity-ի գաղափարախոսությունը հստակ դեռ չի ընդունվում հասարակության կողմից և ստեղծում է տարատեսակ հարցեր։ Տարատեսակ հարցերից են`արդյոք Body -positivity-ի գաղափարախոսությունը վաճառքի ձև է մարքեթինգում, կամ այս շարժումը հակասում է նորաձևությանը։ Այս և այլ նմանօրինակ հարցեր պարզեցինք նորաձևության մարքեթինգի մասնագետ Աննա Սալոմեի հետ:
-Այսօր նորաձևությունը ունի իր չափորոշիչները. արդյոք Body-positivity-ին այս ստանդարտները կարող է փոփոխության ենթարկել։
-Նորաձևությունը դինամիկ զարգացող գործընթաց է և չի կարող անմասն մնալ ինչպես փողոցում կատարվող իրադարձություներից, այնպես էլ սոցիումից եկող արձագանքներից: Նորաձևությունը նույնպես չէր կարող չենթարկվել Body-positivity-ի ազդեցությանը: Վերջին տարիներին հատկապես էականորեն փոխվել են բրենդների մոտեցումները։ Նրանք արդեն նկարահանում են ոչ ստանդարտ չափսերով աղջիկների. «90-60-90»-ը վաղուց արդեն ակտուալ չէ, կարող եք հանդիպել ինչպես պլյուս սայզի (+ size), այնպես էլ մաշկային հիվանդություներ ունեցող կամ արատներ ունեցող մոդելների:
-Հնարավո՞ր է, որ մի քանի տարի հետո Body-positivity-ի գաղափարախոսությունը այնքան զարգանա, որ սկսի թելադրել նորաձևության նոր չափորոշիչները։
-Body-positivity-ին, որպես շարժում, չի կարող ինքը թելադրել նորաձևության ընդհանուր ստանդարտներ, բայց դրա վրա էականորեն ազդել կարող է: Ըստ իս, եթե խոսում ենք հայաստանյան շուկայի մասին, այն բավականին դանդաղ է զարգանում: Առաջին ակնհայտ օրինակը «Oriflame» ընկերության արշավն էր, երկրորդը, թերևս, «Be normal company»-ին, որն իրականացրեց «Celio» ֆրանսիական ընկերությունը, ընդ որում, վերջինիս ադապտացիան հատկապես հայկական շուկայում միանշանակ չընկալվեց: «Ավանտա»-ն էլ բոլորովին վերջերս արեց արշավ մարմնի դրական ընկալման և ինքդ քեզ այդպես սիրելու մասին:
-Ի՞նչ նոր մարտահրավերներ է ստեղծել Body-positivity-ի գաղափարախոսությունը նորաձևության աշխարհի համար։
-Նորաձևության և Body-positivity-ի շարժման հիմնական կոնֆլիկտը այն է, որ Body-positivity-ի շարժման կողմնակիցների մի մասը մերժում է իր արտաքինը շտկելու բոլոր փորձերը և իր խնամքը ընկալում է անբնական, վնասակար և արտաքին աշխարհի կողմից պարտադրված։ Body-positivity-ին այսօր շատ հաճախ քարոզում է, որ արտաքինը շտկելու բոլոր փորձերը անիմաստ են, և դու պետք է քեզ սիրես այնպիսին, ինչպիսին կաս: Այսինքն՝ մաքսիմալ բնական լինես: Ես կարծում եմ` այս ամենը հասարակության առողջ զարգացմանը էականորեն խոչընդոտում է:
-«Թիվ 1 Պարադիգմ»-ում տված հարցազրույցում նշել եք, որ պրոպագանդել փոքրամասնության խնդիրը սխալ եք համարում։ Արդյոք այդ փոքրամասնությունը Body-positivity-ի մասնակիցներին եք համարում, և եթե նրանց եք համարում, նույն կարծիքն ունե՞ք տվյալ հարցի վերաբերյալ։
-Body-positivity-ին թեև շատ ուղղություներ ունի, բայց իր հիմնական, առանցքային մեխը ավելորդ քաշն ու մաշկի թերություններն են: Փոքրամասնություններ ասելով՝ նկատի եմ ունեցել ավելորդ քաշի խնդիր ունեցողներին: Առողջ քաշը բժշկակական տեսանկյունից միշտ ունի հիմնավորում, և ես խնդիր տեսնում եմ այնտեղ, որտեղ մենք այդ ամենը թաքցնում ենք և պահանջում վերաբերվել այդ ամենին որպես տրված մեծություն: Ոչ առողջ կենսաձևը չի կարող բերել դրական արդյունքների, և այդ ամենի բացասական հետևանքները անխուսափելի են և կործանարար: Ես կարծում եմ` կարելի է ուղղակի խնդրին վերաբերվել որպես խնդիր, և լուծել այն՝ դրոշակ չդարձնելով և չտարածելով այն մեծամասնության վրա: Այստեղ շատ էական է ընդգծել, որ փոքրամասնությունն այդ խնդիր ունեցողներն են, ոչ թե բոդիպոզիտիվիտի քարոզողները: Շատ հաճախ էլ բոդիպոզիտիվիտի ակտիվիստներ հանդիսանում են այդ խնդրի հետ ոչ մի առնչություն չունեցող անձիք:
–Որպես ոլորտի մասնագետ՝ ինքներդ ի՞նչ եք ձեռնարկել, որպեսզի այդ իդելականացված ստանդարտները վերանան։
-Որպես ոլորտի մասնագետ՝ ես իմ ընկերությամբ փորձում եմ Հայաստանում նորաձևության ոլորտը զարգացնել, և խնդիրները, որոնց հետ բախվում ենք, ավելի շատ մոդելային արտաքինին չեն վերաբերվում: Մենք այժմ մոդելային քասթինգներ ենք իրականացնում և ինքներս ենք ընտրում այն աղջիկներին, ում պարզապես համարում ենք տվյալ բրենդին համապատասխան: Այսիքն`մեզ համար ամենևին էական չի` ինչ հասակ ունի մոդելը, իր համամասնություները: Բայց բնականաբար կան ֆոտոշութեր և գովազդաների նկարահանումների տեսակներ, որոնք խիստ որոշակի պահանջներ ենթադրում են: Body-positivity-ի տեսանկյունից կարծատիպեր չեմ կոտրում, որովհետև ես ինքս այդ շարժմանը հավանության չեմ արժանեցնում: Կարծում եմ` պետք է պրոպագանդել առողջ ապրելակերպը, և եթե գիրությունից առողջական խնդիր է առաջացել, պետք չէ ասել՝ սիրեք ձեր մարմինը և ոչինի մի արեք: Պետք է ասել` ապրեք առողջ և փորձեք շտկել խնդիրները: Օրինակ` պլյուս սայզ հագնող կանայք Հայաստանում ունեն հագուստ գտնելու խնդիր։ Մեր գործընկերներից մեկն արդեն սկսել է արտադրել պլյուս սայզ հագուստ։ Այդ տեսանկյունից, կարծում եմ, դա կարծատիպեր կոտրել չէ, այլ ուղղակի շուկային ընդառաջ գնալ:
-«Թիվ 1 Պարադիգմ»-ում տված հարցազրույցում նշել էիք, Body-positivity-ին մարքեթինգի տեսանկյունից նեյրոմարքեթինգի ձևով է հանդես գալիս։ Մի փոքր կմանրասնե՞ք՝ ինչ ձևերով է նեյրոմարքեթինգը համակցվում Body-positivity-ի հետ։
-Նեյրոմարքեթինգի ուսումնասիրություններից մեկում բացահայտվել է, որ մարդու ուղեղում կան հայելային կոչվող նեյրոններ, որոնք առաջ են քաշում մի փաստ, որ մարդը փորձում է նմանօրինակել վարքը: Օրինակ`եթե դուք հորանջող մարդու եք տեսնում, դուք անմիջապես ցանկություն եք ունենում հորանջելու։ Այդ նույն տրամաբանությամբ էլ կարող է գովազդում տեսած աղջկան կրկնօրինակելու ցանկությունը առաջանալ: Այդ է պատճառը, որ շատ հաճախ ինչ թելադրվում է, այդ էլ մասսայական է դառնում: Body-positivity-ին մարքեթինգի տեսանկյունից շատ շահեկան է, որովհետև այն հնարավորություն է տալիս տարբերվելու, բայց, որպես առողջ հասարակության ջատագով, ես այդքան էլ չեմ նպաստում այդ գաղափարախոսության տարածմանը:
Ստեֆանի Օհանջանյան
4-րդ կուրս
