Հարցազրույց 2018թ.-ի արտահերթ խորհրդարանական ընտրություններին մասնակցող Ազգային առաջընթաց կուսակցության նախընտրական ցուցակը գլխավորող Լուսինե Հարոյանի հետ:
-Տիկի՛ն Հարոյան, տուրիստական ոլորտից՝ քաղաքականություն, ինչպե՞ս ստացվեց անցումը:
-Ես միշտ եղել եմ պայքարող ու անարդարությունը չհանդուրժող տեսակ: Միշտ հետևել եմ քաղաքական գործընթացներին, հնարավորինս բարձրացրել իմ բողոքի ձայնը։ 2014թ․-ից մասնակցել եմ տարբեր քաղաքացիական շարժումների, քանի որ միշտ ցանկացել եմ Հայաստանը տեսնել ծաղկող երկիր: Իմ ակտիվությունը նկատվեց, և երբ արդեն հնարավորություն ստեղծվեց քաղաքական դաշտ մտնելու, «Մենք ենք տերը մեր երկրի» շարժման ակտիվիստներով որոշեցինք մասնակցել ընտրություններին, ստեղծվեց Ազզային առաջընթաց կուսակցությունը։
-Քաղաքական դաշտում առաջին քայլերը անող կինը կարծրատիպերի և խտրականության հանդիպե՞ց:
-Անկեղծ ասած՝ չեմ նկատել: Միգուցե, եթե քաղաքական դաշտում հայտնվեի 5 տարի առաջ ավելի շատ խտրական վերաբերմունք կզգայի: Քիչ մարդիկ են ուշադրություն դարձրել այն փաստին, որ կին եմ, և այդ առումով բացասական վերաբերմունք ցույց տվել։ Կարծում եմ՝ մարդիկ տարբերում են կեղծը անկեղծից, տեսել են՝ սա իսկապես այն ուժն է, որ ցանկանում է նոր քաղաքական մշակույթ ձևավորել:
-Խորհրդարանական ընտրություններին կուսակցության նախընտրական ցուցակի առաջին համարն էիք և մասնակցեցիք նախընտրական մեծ բանավեճին․ միակ կինը լինելը չէ՞ր կաշկանդում:
– Լարվածությունը շատ մեծ էր: Ի սկզբանե նախընտրական ցուցակի երկրորդ համարն էի: Քանի որ առաջին համարի թեկնածուն չէր համապատասխանում ընտրական օրենսգրքի պահանջներին, ես դարձա առաջինը: Չէի սպասում, որ կլինեմ առաջին համարը: Պետք էր մասնակցել, առաջ տանել մեր գիծը։ Բանավեճի ժամանակ բոլորը շատ հարգանքով էին: Ամենասկզբում թերհավատություն կար իմ նկատմամբ, բայց արդեն բանավեճի ընթացքում նկատվում էր, որ իրենք ինձ շատ ավելի լուրջ են ընդունում։ Կարծում եմ՝ քո խոսքից, պահվածքից փոխվում է վերաբերմունքը: Ինձ թվում է՝ իմ առաջին իսկ խոսքերից հասկացան, որ ես այնտեղ պատահական չէի հայտնվել և, ինչու ոչ, նաև արժանի հակառակորդ էի:
– Թեպետ խորհրդարանում չհայտնվեիք, բայց վստահ եմ՝ հետևում եք ԱԺ-ում ընթացող գործընթացներին, ինչպե՞ս կգնահատեք կին պատգամավորների գործունեությունը:
– Դեռևս վաղ է որոշակի գնահատականներ հնչեցնելը: Նայելով ներկա խորհրդարանին՝ կարող եմ ասել՝ այնտեղ այն նույն կանայք են ակտիվ, որոնց մենք գիտենք նախկին խորհրդարանից, օրինակ՝ Նաիրա Զոհրաբյան, Մանե Թանդիլյան: Գնահատականը պետք է երկու տեսանկյունից դիտարկել՝ քանակական և որակական: Քանակական առումով միգուցե խնդիրը լուծել ենք: Մեզ մոտ օրենսդրական կետ կա կանանց քաղաքական ներկայացվածության վերաբերյալ: Սա նշանակում է, որ Հայաստանը դեռևս հայրիշխանական պետություն է, և կանայք ստիպված են պայքարել իրենց իրավունքների համար: Միայն ԱԺ դահլիճում ներկա լինելը դեռ խնդրի լուծում չէ, քանակ ապահովելու արհեստական միտում եմ տեսնում:
-Եթե հայտնվեիք ԱԺ-ում՝ պատգամավորի կարգավիճակով, կան խնդիրներ, որ առաջնահերթորեն կբարձրաձայնեիք:
-Այս ընթացքում շատ են եղել այնպիսի թեմաներ, որոնք ես կցանակայի բարձրացնել, օրինակ՝ պատգամավորի հետկանչի ինստիտուտի ներդնելը։ Կբարձրաձայնեի միայնակ մայրերի, թոշակառուների խնդիրները: Հիմա չենք տեսնում միտումը, որ խորհրդարանում ներկայացված ուժերը փորձեն նոր օրենքներ բերել խորհրդարան՝ թեթևացնելու այդ խավերի վիճակը։
-Այդ դեպքում ի՞նչ միտում ենք նկատում ԱԺ-ում:
-Միանշանակ կա ԱԺ-ի օրակարգի ձևավորման խնդիր: Պատգամավորները ուշադրությունը կենտրոնացնում են ոչ հրատապ հարցերի վրա՝ մոռանալով գլոբալ խնդիրները: Սոցիալական բաղադրիչին սկսել ենք «վերևից» նայել: Ինչքան էլ խոսենք վեհ գաղափարներից, հանգելու ենք նույն խնդրին՝ ինչ անենք, որ մարդը լավ ապրի Հայաստանում: Շատ խնդիրների ածանցվում են սոցիալ-տնտեսական իրավիճակից. անպայման պետք է ունենալ առաջնահերթություններ:
-Վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը բազմիցս նշել է, որ Թավշյա հեղափոխությունը կանայք են իրականացրել. Դու՞ք համակարծիք եք, որքանո՞վ է փոխվել կանանց սոցիալ-քաղաքական կարգավիճակը Հայաստանում:
-Կարծում եմ՝ որոշակի փոփոխություններ կարող ենք արձանագրել: Կնոջ վերաբերյալ նախկինում ունեցած պատկերացումը՝ կինը միայն խոհանոցի պատերի ներսում է «բնական» երևում, համաժողովրդական վերելքի պայմաններում փոխվեց: Միանշանակ Հայաստանը դեռ հայրիշխանական հասարակություն է, և կա խտրականություն կին քաղաքական գործիչների հանդեպ: Խնդիրը շատ ավելի խորքային է:
-Մտադրություն կա՞ մասնկացություն ունենալ գալիք խորհրդարանական ընտրություններին:
-Երբ մտնում ես քաղաքական հորձանուտի մեջ, հասկանում ես՝ քեզանից կախված են որոշ բաներ: Ես շարունակելու եմ իմ քաղաքական գործունեությունը. առայժմ պարզ չէ՝ ինչ ֆորմատով: Հաջորդ ընտրություններին մասնկացություն անպայման ունենալու եմ:
Հարցազրույցը՝ Մարիամ Մկրտչյանի
4-րդ կուրս
