Կորոնավիրուսի տարածման պատճառով, ինչպես աշխարհի բազմաթիվ երկրներում, այնպես էլ մեր հանրապետությունում արտակարգ դրություն է սահմանված։ Դա նշանակում է, որ տևական ժամանակ ստիպված ենք մնալ տանը՝ խուսափելու ինչպես վարակվելու, այնպես էլ վարակելու վտանգից: Միանգամայն հասկանալի է, որ ստեղծված իրավիճակում սա անհրաժեշտ պայման է: Այդուհանդերձ, արդյո՞ք մեկուսացումն ինքնին վտանգ չի ներկայացնում: Այս հարցի շուրջ է մեր զրույցը հոգեբան_հիպնոլոգ – հոգեվերլուծաբան Նաիրա Պետրոսյանի հետ:
-Տիկի՛ն Պետրոսյան, կարանտինի ժամանակահատվածում աշխարհից երկար ժամանակ մեկուսացած մնալը, մարդկանց հետ շփումներ չունենալը ի՞նչ անցանկալի հետևանք կարող է ունենալ, ասենք՝ կարո՞ղ է հանգեցնել դեպրեսիայի:
-Ստեղծված իրավիճակը, մեղմ ասած, ինքնին անցանկալի է, որն իր հերթին, բնականաբար, նույնպես կարող է բազմաթիվ անցանկալի վիճակների հանգեցնել։ Որոշ մարդիկ ավելի քիչ զգայուն են և մի քիչ էլ՝ չարտահայտվող։ Երբ այդ անձնական լռությանը գումարվում է մարդկային շփման պակասը (ուրիշ թեմաներից խոսելով՝ որոշ չափով հանգցնում ենք մեր մեջ եղած վախը), ապա դա կարող է հանգեցնել սթրեսների, դեպրեսիայի, ինչպես նաև նևրոզների ու, ցավոք, ամենազգայունների մոտ նաև վախերի ու ֆոբիաների։ Վերլուծելով այս իրավիճակը՝ ես հանգում եմ նրան, որ ցավոք այս ամենից հետո կավելանա դեպրեսիաներով, նևրոզներով, վախերով և ֆոբիաներով տառապող մարդկանց թիվը։
Ինչպե՞ս են արտահայտվում դեպրեսիայի նախանշանները:
-Դրանք տարբեր են՝ անհանգստություն, մտահոգություն, գերագույն ուշադրություն այն բաների ու երևույթների նկատմամբ, որ մինչ այդ չեն էլ նկատել։ Կարող են առաջանալ հաճախակի գլխացավեր, գերհոգնածություն։ Դրսևորվում են նորմայից շատ նյարդայնություն, անհամբերություն, անհանդուրժողականություն շրջապատի, իրավիճակների և իրենց նկատմամբ։ Նկատվում է առավել բացասական տրամադրվածություն իրենց, շրջապատի և երևույթների հանդեպ։
Տրամադրության անկման հետ նաև անկում է ապրում հետաքրքությունը կյանքի ու կյանքի գույների նկատմամբ։ Դադարում են տեսնել լավը, գեղեցիկը, գունավորը։ Ամեն ինչ սկսում են տեսնել մոխրագույն, իսկ հետո նաև «սև ակնոցներով»։
-Տիկի՛ն Պետրոսյան, ի՞նչ խորհուրդներ կտաք այս դեպքում, ինչպե՞ս հաղթահարել այս վիճակը:
-Խորհուրդներս տարբեր են և, միաժամանակ, փոխկապակցված: Ահա դրանցից մի քանիսը՝
1․Պետք է գիտակցել, որ ներկայիս վիճակը անցողիկ է։ Հերթական մի ծանր շրջան, որ մենք՝ հայերս, մեր պատմության մեջ, ժամանակ առ ժամանակ ունեցել ենք, օրինակ՝ անցյալ դարի 90-ականներին:
2․Ժողովրդական խոսքն է ասում՝ «Լացը լաց է բերում, ծիծաղը՝ ծիծաղ»։ Փորձենք որոշակի օգուտներ քաղել նույնիսկ տհաճ իրավիճակներից՝ կարդալով, ինքնազարգանալով, նոր բաներ սովորելով, ընտանիքի ու հարազատների համար հաճելի մթնոլորտ ստեղծելով և, հեճուկս ստեղծված իրավիճակի, հաճույք ստանալով միմյանցից, և սեր տալով հարազատներին:
3․Հնարավորինս օդափոխել տունը, սենյակները, քանզի մաքուր օդը մաքրում է նաև մտքերն ու ուղեղը (սա կատակ չէ):
Ավելի հանգիստ և ապահով լինելու համար պահպանել մաքրության բոլոր կանոնները։
4․Գիտակցական մոտեցում խնդրին․ եթե չենք կարող փոխել իրավիճակը, ապա անիմաստ է մտահոգվել, քանի որ վախն ու մտահոգությունը քայքայում են մարդու իմունային համակարգը, որի հետևանքով հնարավոր է խոցելի դառնալ և վարակների հանդեպ։
5․Մարդու դիմադրողականությունը հնարավոր է կարգավորել և կառավարել ճիշտ սննդակարգի օգնությամբ (մրգեր, բանջարեղեններ), այսինքն բնական կարգով լրացնել վիտամինների պաշարը օրգանիզմում, որն էլ իր հերթին կբարձրացնի մարդու բնական ինքնադիմադրողականությունը, ինչպես նաև շատ հեղուկ օգտագործելով և այլն։
6․Մարդ պիտի նաև սովորի ինքնազարգանալ ու ինքնամաքրվել, որի օգնությամբ կարող է իր մտքի ուժով իր մեջից մաքրել ցանկացած հիվանդություն և վիրուս։
7․Այս անենին դիմակայելու միջոց են նաև կատակներն ու հումորները։
Մարիամ Սարգսյան
3-րդ կուրս
