Նորագույն տեղեկատվական-տեխնոլոգիական միջոցներն այսօր մեծապես կիրառելի են ոչ միայն մեր առօրյայում, այլև դրանք արդեն կարևոր մաս են կազմում մշակութային, կրթական, գիտական կյանքում: Շատ թանգարանների մարքեթինգային և PR պասխանատուներից փորձեք ճշտել, թե որոնք են այցելու գրավելու լավագույն միջոցները. Պատասխանի ցանկը անկասկած գլխավորելու է մուլտիմեդիա, տեխնոլոգիական միջոցները:
Նախ փորձենք հասկանալ ինչ առավելություններ են տալիս այս մեթոդները, և առհասարակ ինչ կա թանգարանային «շուկայում»:
1) Կրկնակի տպավորիչ են դարձնում ցուցանմուշը:
Որպես օրինակ արժե անդրադառնալ «Corpus» ցուցասրահին: Հոլանդիայում ընդամենը հինգ տարի առաջ բացվեց մարդկային մարմնի թանգարանը, որի ճարտարապետական լուծումների համար անգամ նյութ է ծառայել մարդու մարմինը: Մեկ ժամվա ընթացքում այցելուն հնարավորություն ունի` բառիս բուն իմաստով անցնելու կենսաբանության դասընթաց: Այստեղ բոլոր դետալներով ներկայացնված են մարդկային օրգանիզմում ընթացող գրեթե բոլոր գործընթացները` մազերի աճից, ուղեղի աշխատանքից մինչև բեղմնավորում:
Մեկ այլ, մասնավորեցված օրինակ է Եկատերիբուրգի պատմությքան թանգարանը: Այստեղ այցելուները հնարավորություն ունեն թերթելու ինտերակտիվ գիրքը`«կենդանի» էջերով:
2) Թանգարանը ներկայանալիություն և PR: Ներկայացնել նմուշներ, որոնք ունեն չափսի կամ արխիվացման խնդիր:
Շանհայի գիտության և տեխնոլոգիայի թանգարանը արդեն գործում է տասը տարի: Թեմատիկան հետևյալն է` բնություն և շրջակա միջավայր, մարդկության տեխնոլոգիական ձեռքբերումները և ապագա: Մտնելով ներս` պարտաստ եղեք ռոբոտ դաշնակահարի հետ հանդիպմանը և կինոթատրոնում պտտվող բազկաթոռներին: Առանձնակի ուշադրության է արժանի «Կենդանիների աշխարհում» սրահը, որտեղ ցուցանմուշներին բավականին դժվար է տարբերել իրական կենդանիներից. նրանք վազում են, ձայներ արձակում:
3) Այցելուների հետ հաղորդակցության հնարավորություն, թիրախային լսարանի ընտրություն:
Օրինակ Առաջին համաշխարհային պատերազմի թանգարանում գործում են հետևյալ մեթոդները` հենց սկսզբում այցելուին տրվում է թևնոց, որով`
- Մուտք և ելք
- Ակտիվանում են կիոքսները
- Ամբողջական ինֆորմացիան ուղարկվում է այցելուի էլեկտրոնային հասցեին
Թանգարանն էլ իր հերթին ստանում է այցելուների մասին տեղեկատվություն և կարողանում է ապահովել հետադարձ կապը: Իսկ Բրյուսելի Parlamentarium կենտրոնը ամբողջությամբ կառուցված է էկրաններով, կիոքսերով և աուդիոգիդերով, որոնք ունեն երկու ռեժիմ`մեծերի և փոքրերի համար
4) Հնարավորություն տալ այցելուին`անձնական փորձով սովորել
«Նեմո» գիտական կնտրոնը Ամստերդամում կառուցվել է խորտակվող նավի օրինակով: Այդ դեպքում ևս առնչվում ենք նորագույն տեխնոլոգիական միջոցների առկայությանը: Այստեղ կարելի է փարձարկել մի շարք քիմիական ռեակցիաներ, հայտնվել մեկ մեծ փրփուրի մեջ և իմանալ այլ շատ փաստեր մեզ շրջապատող աշխարհի մասին:
Իսկ հարուստ պատմամշակութային արժեքներով թանգարաններում մուլտիմեդիա համակարգերի կաիքը զգացվում է մասնավորապես, եթե անհրաժեշտ է հավելյալ ինֆորմացիա փոխանցել ցուցանմուշի մասին: Շատ թանգարաններում այսօր այս խնդիրը լուծվում է հեռախոսի հավելվածի միջոցով, որոշները ուղղակի առանձնացրել են սենյակ, որը հագեցած է սենսորային էկրաններով և ականջակալներով: Այս ամենը կատարվում է նաև տեսամեփերի, համկարգչային ցուցափեղկերի և այլ տեխնոլոգիաների միջոցով:
Նմանօրինակ կիրառումներ կարելի է հանդիպել նաև հայաստանյան թանգարաններում: Օրինակ Գրականության և արվեստի թանգարանում այցելուն հնարավորություն ունի մոնիտորի միջոցով ծանոթանալ իր նախտընտրած հայկական երաժշտական գործիքին, դրա պատմությանը, կարող է լսել կատարում և տեղեկանալ կիրառման մեթոդների մասին: Մեկ այլ սրահում սենսորային շփման միջոցեվ նա հնարավորություն ունի լսել Փափազյանի ընթերցումները և այդ ամենը կառավարել ինքնուրույն, կամ հնաոճ հեռախոսի օգնությամբ կարող է է լսել «Անուշ»-ից հատվածներ:
Այնուամենայնիվ նկատենք, որ մուլտիմեդիան միայն էկրանը չէ, այլ բազմաթիվ գունավոր դետալներ, սարքավորումներ, որոնք ոչ միայն առկայությունն է կարևոր, այլև խելամիտ կիրառումը:
Ինտերակտիվ մեթոդներով թանգարանի հագեցումը ընդհանուր պատկերի միայն մի մասն է: Կարևոր է մյուս դետալների ներդաշնակ համադրությունը,`մուլտիմեդիա, ինտերակտիվ, լուս, ձայն , ինֆոգրաֆիկա, ինտերիեր և այլն:
Անուշ Խուդոյան
3-րդ կուրս
