–Իմ դիմաց նստած է կայացած և հասուն Սոսե Ղազարյանը, ինչպիսի՞ն է եղել Սոսեն փոքր տարիքում:
-Փոքր տարիքում, որքան էլ զարմանալի լինի, եղել է բավականին զուսպ և միաժամանակ բավականին կրակոտ: Չնայած փոքր էի, բայց քաջ գիտակցում էի՝ շատ հարցերում պետք է լինեմ համբերատար, քանի որ այդպես է ճիշտ, և որոշ դեպքերում էլ իմ մեջ կրակ կար՝ միշտ նոր բան սովորելու, նոր երևույթներ ուսումնասիրելու ու հնարավորինս շատ հետաքրքիր ժամանակ անցկացնելու:
–Կա՞ ազդեցիկ պատմություն Ձեր այդ «կրակոտ» տարիքից:
-Իրականում շատ ազդեցիկ պահեր կան իմ մանկությունից (ժպտում է), բայց ամենատպավորիչ պահերը եղել են այն օրերը, երբ ընտանիքիս հետ անցկացրել եմ սարերում, «Ամբերդի» ձորում, երբ ես փորձել եմ ինձանից 2 անգամ ավելի մեծ քարեր վերցնել և գցել ջրի մեջ. իրականում քար գլորելը շատ հիմար և փոքր բան է թվում, բայց ինձ համար այդ պահին դա շատ լուրջ գործ էր և շատ կարևոր էր:
–Բերել եք Ձեզ հետ մանկությունը խորհրդանշող սիմվոլ, ո՞րն է դա:
-Ես ինձ հետ բերել եմ վրձիններ և գույներ, սա ոչ միայն իմ մանկության սիմվոլներն են, այլ նաև պատանեկության: Ես մանկուց շատ եմ սիրել գույներ և հնարավորինս փորձում էի միշտ գունավոր իրերով ինձ շրջապատել՝ նկարել այն, ինչ տեսնում եմ:
–Սիրում եք գույներ և նկարչություն. ինչու՞ եք սիրում և առանձնացնում Ձեր սոցիալական ցանցերում հենց Դալիի աշխատանքները:
-Դալին….(մտածում է) : Գիտեք, հիմա հետաքրքիր է՝ ամենասիրելին չէ, բայց միևնույն է, շատ եմ սիրում նրա աշխատանքները: Երևի թե, եթե համեմատեմ այն շրջանը, երբ ամենասիրելին էր Դալին, և ներկայիս Սոսեին ու իր ճաշակը, հիմա նախընտրում եմ ավելի հանգիստ և խաղաղ գործեր, օրինակ՝ Վան Գոգի գործերը, բայց Դալիին և իր աշխատանքները սիրում եմ երևակայական աշխարհի համար:
–Մերօրյա Սոսեն մոտ է սարերին, և լեռնագնացությունը Ձեր տարերքն է. ո՞րն է եղել առաջին լեռնագնացությունը:
-Մանկությանս շաբաթ և կիրակի օրերը անցել են Արագածի լանջին, հայրս փոքրուց մեզ սովորեցնում էր՝ պետք է մոտ լինենք բնությանը, բայց առաջին սարը , որ բարձրացել եմ, եղել է Հատիսը, սա եղել է իմ առաջին լուրջ արշավական փորձը մոտ 10 տարի առաջ:
–Ո՞րն է եղել ամենածանր լեռնագնացությունը:
-5 տարի առաջ եղել է ուխտագնացություն դեպի Սպիտակավոր՝ ապրիլի 23-ին, ես հիշում եմ՝ 9-10 կիլոմետր քայլել ենք սարերով և ձորերով: Դա երևի թե երկար մտածելու ճանապարհ էր, այստեղ ոչ թե ֆիզիկական բաղադրիչն էր բարդ, այլ հավանաբար այն, որ ուխտագնացության ընթացքում սկսում էիր մտածել՝ ինչ է այս ազգը վերապրել 100 տարի առաջ: Կարծում եմ, որ ընդհանրապես սարեր բարձրանալիս ես երբեք բարդություններ չեմ ունեցել և միշտ մտածել եմ՝ «Սոսե՛, դու պետք է հասնես գագաթին»:
–Եթե վերադառնանք դպրոցական տարիներին, ինչպիսի՞ն է եղել աշակերտ Սոսեն:
-Դպրոցահասակ Սոսեն եղել է խենթ և ամեն օր նոր բան սովորելու կարոտով, որովհետև ես հստակ հիշում եմ՝ դպրոցական տարիներին դպրոցական առարկաները հետաքրքիր չէին, այսինքն, ես սովորում էի այն, ինչ ինձ էր հետաքրքիր, օրինակ՝ արվեստ, փիլիսոփայություն, հնագիտություն: Արդեն 10 տարեկանում ես կարդում էի «Հին Հունաստանի առասպելներն ու լեգենդները», որը այդքան էլ բնորոշ չէ 10 տարեկան երեխային: Հայրս միշտ մեզ ասում էր՝ «մարդը իր սեղանին միշտ պետք է գիրք ունենա»: Հենց այդ տարիքից սկսած իմ հետաքրքրությունների շրջանակը ավելին էր, քան դպրոցը կարող էր տալ:
-Սոսե՛, մասնագիտությամբ Աստվածաբան եք. ինչպե՞ս 17 տարեկան դպրոցահասակ աղջնակը որոշեց՝ պետք է դառնա Աստվածաբան:
-Իրականում՝ Աստվածաբանության ֆակուլտետ եկել եմ Իրավագիտության ֆակուլտետից, քանի որ Եվրոպական ակադեմիայում ընդունվել էի, բայց չգնացի: Եկավ մի պահ՝ հասկացա, որ հենց դա չեմ ուզում, բայց արդեն ընդունվել էի: Ընկերներիցս մեկը ասաց՝ հետաքրքիր ֆակուլտետ կա, որտեղ ես կսիրեմ առարկաները: Կտրուկ թողեցի ամեն բան և եկա Աստվածաբանության ֆակուլտետ, և դա եղել է իմ ամենաճիշտ որոշումը: Գուցե մասնագիտությունը աշխատաշուկայում մեծ պահանջարկ չունի, բայց դա համակողմանի զարգացած մարդու համար շատ կարևոր մասնագիտություն է, և ես գտնում եմ՝ իմ գիտելիքի մեծ մասը վերցրել եմ հենց Աստվածաբանության ֆակուլտետից:
–Ամենակարևորը, որ սովորեցրել է Աստվածաբանության ֆակուլտետը:
-Ամեն օր նոր բան բացահայտելու ձգտում: Սա կարևոր հմտություն է, որը պետք է ձեռք բերես ժամանակի ընթացքում, որ մի օր չկանգնես մի կետում, որտեղ այլևս չկա անելիք: Ես սովորեցի այս ֆակուլտետում՝ գիտությունը անհուն է և պետք է քայլես դեպի դա: Ամենակարևոր կետերից նաև կառանձնացնեմ՝ գիտելիքդ պետք է լավ բանի ծառայի:
–Ուսանողական տարիներին եղել եք Աստվածաբանության ֆակուլտետի ՈՒԽ նախագահ. ի՞նչ է տվել Ձեզ կառույցը և ի՞նչ եք տվել կառույցին Դուք:
-Միշտ կարևորել եմ արտալսարանային միջավայրը, որովհետև կրթական պրոցեսսը ոչ միայն այդ ակադեմիական միջվայրն է, այլ նաև այդ արտալսարանային մշակույթը: Կառույցը տալիս է համակողմանի ուսանողական կյանք: Իմ համալսարանական բոլոր հիշությունները կապված են ՈՒԽ-ի հետ: Ֆակուլտետին տվել եմ «Սոսեական» շունչ, ես էլ ստացել եմ շատ կարևոր և անփոխարինելի մարդկանց և դրվագներ:
–Մասնագիտությունից ելնելով՝ եղել եք շատ սրբավայրերում, որտե՞ղ է եղել ահռելի էներգետիկա, որտեղ գտել եք Ձեր խաղաղությունը:
(Երկար դադարից հետո թաց աչքերով Սոսեն պատասխանում է)
-Շուշի քաղաքի Սուրբ Ղազանչեցոց եկեղեցին: Ղազանչեցոցը համայն հայության սիմվոլն է: Շուշի ասելիս ես հասկանում եմ՝ խաղաղություն:
(Ողջ խոսքի ընթացքում Սոսեն ամուր պահում է վզի կախազարդը)
–Արդյո՞ք կախազարդը կապ ունի Ղազանչեցոցի հետ:
-Այո… Սա Շուշիի պահապան հրեշտակն է, ես կարծում եմ՝ այս հրեշտակը հավերժ ինձ հետ է լինելու:
–Մագիստրատուրայում սովորելու հետ համատեղ նաև մասնակցել եք “Teach for Armenia” ծրագրին և 2 տարի շարունակ դասավանդել եք Լեռնհովիտ գյուղի դպրոցում: Բարդ չէ՞ համատեղել մագիստրատուրայում ուսումը և դպրոցում դասավանդումը:
-Երբ ասում էի, որ պատանեկության տարիներին եղել եմ խենթ, հավանաբար այդ խենթությունը ինձանից չի պակասել նաև հիմա: Իմ շրջապատում շատերը ասում էին՝ ուղղակի խենթություն է թողնել Երևանը ու գնալ գյուղ: Ես երբեք դա չեմ դիտարկել որպես ուսուցչի հասարակ աշխատանք, ես դա ընդունել եմ որպես հստակ առաքելություն: Ես վստահաբար կարող եմ ասել՝ եթե ուզում ենք տեսնել հայրենիք, որը իր ոտքերի վրա ամուր կանգնած է, դա հնարավոր է միայն կրթված հասարակության շնորհիվ: Կան շատ երեխաներ, որոնք հնարավորություն չունեն բացահայտելու իրենք իրենց, և ես գնացել էի հենց այդ նպատակով՝ ցույց տալ երեխաներին, թե ինչքան տաղանդներ ունեն նրանք, որոնց մասին չգիտեն:
–Ինչպիսի՞ զգացողություններ եք ունեցել, երբ առաջին անգամ մտել եք դասարան:
-Ֆանտաստիկ (ժպտում է): Չէի պատկերացնում, որ մանկավարժությունը այդքան ստեղծագործական աշխատանք է ենթադրում իրենից: Առաջին անգամ, երբ մտա դասարան, շատ էմոցիոնալ պահ էր, մտածում էի՝ գուցե ինձ ճիշտ չհասկանան, բայց դա տևեց ընդամենը 30 վայրկյան, իսկ դրանից հետո սկսվեց իմ և աշակերտներիս հստակ գծված ուղին:
–Ուսուցիչ դառնում են, թե՞ ծնվում:
-Ինձ թվում է՝ դա հետաքրքիր տաղանդ է, որը իրականում կարելի է ձեռք բերել, բայց կարծում եմ՝ ամենահաջողակ ուսուցիչները ի վերուստ ունենում են այդ շնորհը:
–Ո՞րն է եղել Լեռնահովիտ գյուղի դպրոցում ամենատպավորիչ պահը:
-Շատ են եղել այդպիսի պահեր, բայց երևի թե ամենահետաքրքիր ու սիրուն օրը եղավ, երբ ես իմ աշակերտների հետ հասկացա՝ մենք հասանք մեր նպատակին և ունենք մեր երազանքների դասարանը, որը մենք կոչեցինք «Արվեստանոց». այն կառուցել և ներկել ենք հենց մեր ձեռքերով:
–Բերել եք Ձեզ հետ նաև ներկա օրերի Ձեր սիմվոլը, ի՞նչ է դա:
-Գիրք է, որը հենց վերջերս եմ կարդացել, բայց ընդհանուր կարող եմ ասել, որ ուսանողական և ներկայիս տարիները կասոցացնեմ գրքի հետ, որովհետև հասկացել եմ՝ ամեն օրը թերթի է նման, և ուղղակի պետք է կարդալ ու անցնել, բայց մտապահել:
–Ասոցացնու՞մ եք Ձեզ պատմական կերպար Սոսե մայրիկի հետ:
-Այո՛, ասոցացնում եմ, ինչքան մեծանում եմ՝ հասկանում եմ՝ իմ հայրենիքի հանդեպ սերը հենց այն ապացույցն է, որ ես նման ես Սոսե մայրիկին:
-Ի՞նչ խորհուրդ կտաք հային:
-Հային խորհուրդ կտամ կանգնել ոտքերի վրա շատ ամուր և հասկանալ՝ հիմա մեր ուսերին կա դրված շատ ավելի մեծ պարտականություն, քան առաջ էր, և չհանձնվել:
Թերեզա Հովհաննիսյան
4-րդ կուրս
