2017 թ. մայիսին ԵՊՀ հրատարակչությունը լույս է ընծայել Ժուռնալիստիկայի ֆակուլտետի նոր մեդիայի և հաղորդակցության ամբիոնի վարիչ Դավիթ Պետրոսյանի ,,Պատում, մեդիատեքստ, հակառակ հեռանկար,, հոդվածների ժողովածուն: Օգոստոսին գերմանական ,,LAP LAMBERT Academic Publishing,, հրատարակչության նախաձեռնությամբ տպագրվել է Դ. Պետրոսյանի «Причуды инверсии. Текст и обратная перспектива» գիրքը:
–Պարոն Պետրոսյան, նույն տարում երկու գրքի հրատարակությունը, ինչ խոսք, կարևոր ձեռքբերում է: Մի քանի խոսքով ներկայացրեք, խնդրեմ, նրանց ստեղծման պատմությունը:
-2007 թվականին, երբ ընտրվեցի Մամուլի պատմության և տեսության ամբիոնի վարիչի պաշտոնում, որդեգրեցի գիտական գործունեության հետևյալ սկզբունքը. լրագրագիտությունը մեդիային առնչվող խնդիրների հետազոտությամբ զբաղվելիս չի կարող մնալ հետաքրքրությունների սեփական շրջանակում: Այն անմիջական առնչություններ ունի մշակութաբանության, իմաստասիրության, գրականագիտության, հոգեբանության և այլ գիտությունների հետ: Ուստի պետք էր ընտրել միջգիտակարգային գործունեության ուղին: Մեր օրերում այդ գործունեությունը ներկայացնելու լավագույն հարթակներ են հանրապետական ու միջազգային գիտաժողովները: Անցած տասը տարիներին բազմիցս մասնակցել եմ նման գիտաժողովների, հանդես եկել զեկուցումներով: Մնում էր դրանք դարձնել հոդվածներ, ի մի բերել և հրատարակել: Ընդ որում հնարավորություն էր ստեղծվել հրատարակելու թե′ հայերեն, թե′ ռուսերեն լեզուներով:
-Ի՞նչ նմանություններ ու տարբերություններ ունեն այս ժողողածուները:
-Ընդհանուր կողմերը, անշուշտ, քիչ չեն, քանի որ հոդվածներից շատերը ներառված են երկու ժողովածուներում էլ: Կան նաև տարբերություններ. հայերենն ավելի ծավալուն է, ունի երեք բաժին, իսկ ռուսերենը՝ երկու: Որոշ նյութեր տպագրվել են միայն հայերեն ժողովածուի մեջ: Մյուս կողմից ռուսերեն գրքում էլ ունեմ հոդվածներ, որոնք ներդաշնակորեն հնչում են միայն այս համատեքստում և ներառված չեն հայերեն ժողովածուում: Ըստ այդմ որոշակի տարբերություններ կան նաև գրքերի վերնագրերում:
-Ի՞նչ հիմնական խնդիրներ են առաջադրված այս ժողովածուներում:
-Հայերեն գրքիս ,,Երկու խոսք,,-ում (ռուսերենում՝ ,,К читателю,,) նշել եմ, որ իմ հիմնական նպատակն է եղել քննել հաղորդակցության էական բաղադրիչների՝ պատումի, մեդիատեքստի և ընթերցողի հոգևոր տարածքում ձևավորված հակառակ հեռանկարի փոխառնչությունները: Դրանք դիտարկվել են լրագրագիտության, գրականագիտության, մշակութաբանության համատեքստում և միասնաբար ձևավորել մի մեգատեքստ, որ ընդունված ժանրային անվանում ունի՝ հատվածային մենագրություն: Այսինքն՝ առաջնորդվել եմ գիտական այն սկզբունքներով, որ առաջադրել էի դեռևս 10 տարի առաջ:
-Ձեր երկու գրքերում էլ կա մի բաժին, որ կոչվում է «Մեդիատեքստի երկխոսայնությունը»: Ի՞նչ նկատի ունեք՝ լրագրագիտության մեջ երկխոսայնություն ասելով:
-Այո, մի շարք հոդվածներ նվիրված են տեքստի երկխոսայնությանը: Սա կարևորվում է նրանով, որ լրագրությունն արդեն իսկ երկխոսություն է հասարակության հետ, իսկ լրագրողը այդ երկխոսությունը ձևավորողն է: Ես փորձել եմ գիտականորեն ներկայացնել մեդիատեքստի երկխոսայնության մի քանի ոլորտներ (լրագրող-ներքին հասցեատեր, լրագրող-արտաքին հասցեատեր, ազգային և գլոբալ մշակութային արժեքների երկխոսություն և այլն), որոնք հայկական մեդիատեքստերի հետազոտության հիմքի վրա առիթ են տվել ուշագրավ ընդհանրացումներ անելու:
-Երկու գրքերում էլ առկա է «հակառակ հեռանկար» եզրույթը: Ի՞նչ է դա նշանակում:
-Թերևս անսովոր կարող է թվալ լրագրագիտական աշխատության մեջ այս եզրույթի ներկայությունը, որը կիրառվում է հիմնականում գեղանկարչության առնչությամբ: Նշելով, որ նկարիչը իր հոգևոր հայացքի տարբեր կետերից է պատկերում աշխարհը, գեղարվեստի տեսաբանները գտնում են, որ այդ հայացքի բազմակենտրոնությունը, ընկալման տարբեր խորությամբ, վերածնվում է նաև նկարը դիտողի մեջ: Ես փորձել եմ հակառակ հեռանկարը փոխադրել գրույթի տարածք, ինչը հնարավորություն է ընձեռել հեղինակ-հերոս, ինչպես նաև հեղինակ-ընթերցող փոխհարաբերությունների երկխոսային կառույցում հետաքրքիր դիտարկումներ ամրագրել:
–Ո՞րն է հետազոտական աշխատանքի Ձեր մեթոդը:
-Յուրաքանչյուր հոդված գրելիս, նախ, ուսումնասիրում եմ այդ դաշտում եղած տեսական գրականությունը: Կարդում եմ (համապատասխան նշումներով) մի քանի տասնյակ աշխատություններ, հոդվածներ: Դրանց ավելացրեք սկզբնաղբյուրները: Գրելուց առաջ անհրաժեշտ է պլանավորել նաև ապագա տեքստի կառույցը: Հետո միայն անցնում եմ նյութի շարադրանքին: Այլ խոսքով՝ հոդվածները գրվում են ոչ այդքան արագ ու հեշտ: Ողջ ընթացքը կարող է տևել մի քանի ամիս: Բայց ինձ դուր է գալիս հատկապես այդ ընթացքը, որովհետև ստեղծագործական ,,տառապանքը,, գիտական գործունեության ողնաշարն է:Եվ գիտնականը պետք է անցնի այդ ճանապարհը սիրով, տքնանքով ու նվիրումով:
-Ապագայում այլ լեզուներով թարգմանվելու մտադրություն ունե՞ք:
-Իհարկե, ցանկալի կլիներ: Սակայն պետք է ընդարձակել ուսումնասիրությունների դաշտը, շարունակել որոնումները լրագրագիտության և մյուս գիտակարգերի փոխառնչությունների տարածքում և, որ խիստ կարևոր է, համաքայլ ընթանալ ժամանակակից գիտության պահանջներին:
հարցազրույցը՝ Թամարա Գասպարյանի
3-րդ կուրս
