Հայաստանը օտարերկրյա ճանապարհորդներին հրապուրում է իր հարուստ պատմությամբ, ցնցող լանդշաֆտներով և կենսունակ մշակույթով: Որպես հայ ապագա լրագրող՝ ես սկսել եմ մի գրավիչ ճանապարհորդություն՝ բացահայտելու աշխարհի տարբեր անկյուններից Հայաստան ժամանած զբոսաշրջիկների տպավորություններն ու մտորումները մեր երկրի՝ իբրև զբոսաշրջության վայրի մասին: Հետաքրքրվել եմ այստեղ նրանց ունեցած փորձառությունների, ձգտումների և հանդիպումների մասին, զրուցել մի քանի հոգու հետ:
Առաջինը զրուցեցի Ֆրանսիայից ժամանակ Սառայի հետ:
-Ողջո՛ւյն, Սառա: Ի՞նչը ոգեշնչեց Ձեզ ճանապարհորդել դեպի Հայաստան:
-Ողջո՛ւյն: Հայաստանի հնագույն պատմությունը և մշակութային ժառանգությունը միշտ գրավել են ինձ։ Ինձ հրապուրեց նրա միստիկական հմայքը և թաքնված գանձերը բացահայտելու տարերքը:
-Որքա՞ն ժամանակ է, որ այստեղ եք և ի՞նչ վայրեր եք այցելել:
-Մեկ շաբաթ է այստեղ եմ, եղել եմ Երևանում, Գեղարդում, Գառնու տաճար եմ այցելել և Սևանա լիճ:
-Կարո՞ղ եք պատմել Հայաստանում կատարած Ձեր ճանապարհորդությունից որևէ հիշարժան պահի մասին:
-Երևանի հնագույն փողոցները մթնշաղին ուսումնասիրելը կախարդական էր. Հին աշխարհի հմայքի և ժամանակակից աշխուժության միաձուլումը ինձ հմայեց:
-Ի՞նչ կասեք տեղական խոհանոցի մասին: Ֆավորիտներ կա՞ն:
-Oh, միանգամայն: Ավանդական ուտեստներ, ինչպիսիք են խորովածը և լավաշը, փորձելը իսկական հաճույք էր:
Մեր հաջորդ զբոսաշրջիկը Ռուսաստանից ժամանած Իվանն էր:
-Իվան, ի՞նչը Ձեզ բերեց Հայաստան։
-Ինձ միշտ հետաքրքրել են Ռուսաստանի հետ Հայաստանի մշակութային կապերը: Ես ուզում էի ուսումնասիրել այս մշակութային խաչմերուկը:
-Կա՞ն արդյոք մշակութային տարբերություններ Հայաստանի և Ձեր երկրի միջև:
-Այո, այստեղ ավելի ընդգծված է ընտանիքի և ավանդույթների վրա շեշտադրումը, որն իսկապես գեղեցիկ է:
-Կա՞ն տեսարժան վայրեր, որոնք առանձնահատուկ են Ձեզ համար:
-Գեղարդի հնագույն վանք այցելելը հոգևոր զարթոնք էր: Փորագրությունների խճճվածությունն ու հանգիստ մթնոլորտը խոր տպավորություն թողեցին ինձ վրա։
-Հայերը հյուրընկա՞լ են:
-Հայաստանում հյուրընկալությունը համեմատելի չէ: Տեղացիների հետ կերակուր բաժանելուց մինչև սրտանց զրույցներ վարելը միշտ կմնա իմ հուշերում:
Զրուցեցինք Օլգայի հետ, ով ժամանել է Ուկրաինայից:
-Ո՞րն է եղել հայաստանյան ճամփորդության ամենահիշարժան դրվագը:
-Անմոռանալի են Երևանի նեղ փողոցները և թաքնված սրճարանները, նաև Սևանա լճի հիասքանչ տեսարանը: Լճի և շրջակա լեռների անդորրն ինձ հիացրին:
-Ձեր այցելության ընթացքում հետաքրքիր հանդիպումներ ունեցե՞լ եք տեղացիների հետ:
-Իհարկե, Հայ ժողովրդի ջերմությունն ու ընկերասիրությունն իմ ճամփորդությունն իսկապես յուրահատուկ դարձրին: Անկախ նրանից, թե դա մի բաժակ հայկական սուրճի շուրջ պատմություններ պատմելն էր, թե ավանդական պարեր սովորելը, ես իրական կապ զգացի տեղի համայնքի հետ:
-Ի՞նչ եք կարծում, ինչո՞վ է առանձնանում Հայաստանը՝ որպես զբոսաշրջային ուղղություն:
-Հրաշալի բնապատկերների, հնագույն պատմության և ջերմ հյուրընկալության համադրություն, այն իսկապես յուրահատուկ է:
-Ինչպե՞ս է փոխվել Ձեր պատկերացումները Հայաստանի մասին այստեղ ժամանելուց հետո:
-Ես չէի սպասում, որ մայրաքաղաքն այսքան կենսունակ և ժամանակակից կլինի: Դա հաճելի անակնկալ էր:
Եվ վերջում զրուցեցինք Դավիդի հետ, ով ժամանել էր Միացյալ Նահանգներից:
-Ի՞նչ կասեք հայկական երաժշտության մասին: Դուք հնարավորություն ունեցե՞լ եք հայ երժիշտներին լսելու:
-Ես ներկա էի ավանդական ժողովրդական երաժշտության ներկայացմանը և հիացած էի հոգեհանգստացնող մեղեդիներով: Նաև վերջերս ընկերներով գնացել էինք Խուստուփ՝ լսելու Տիգրան Համասյանի նվագը:
-Կա՞ որևէ կոնկրետ վայր, որը մնայուն տպավորություն է թողել Ձեզ վրա:
-Օ՜, անկասկած, արշավը դեպի ապշեցուցիչ Գեղարդի վանք անմոռանալի պահ էր: Ճարտարապետությունը պարզապես շունչը կտրող էր:
-Ի՞նչ խորհուրդ կտաք մեկին, ով առաջին անգամ է պատրաստվում մեկնել Հայաստան:
-Անպայման փորձել տեղական խոհանոցը, ուսումնասիրել զբոսաշրջային վայրերը և շփվել տեղացիների հետ:
-Ո՞րն է եղել Հայաստան ճամփորդության դժվարին կողմը:
-Լեզվական արգելքը, բայց մարդկանց մեծամասնությունը անհավանական համբերատար և օգնող է եղել:
Երբ ես մտածում եմ Սառայի, Իվանի, Օլգայի և Դավիդի տարբեր փորձառությունների մասին, պարզ է դառնում, որ Հայաստանի գրավչությունը սահմաններ չունի: Այս հարցազրույցների միջոցով ակնհայտ է, որ Հայաստանի գրավչությունը ոչ միայն նրա հնագույն տեսարժան վայրերի և գեղատեսիլ գեղեցկության մեջ է, այլև ողջ աշխարհից ժամանած այցելուների վրա մնայուն տպավորություն թողնելու կարողության մեջ: Իր հնագույն հուշարձաններից մինչև աշխույժ մշակույթն ու ջերմ հյուրընկալությունը ներկայացնող Հայաստանը անջնջելի հետք է թողնում ճանապարհորդների հոգիներում ու մտքերում, գերում նրանց սրտերը՝ հրավիրելով նրանց մեկնել բացահայտումների և հրաշքների ճանապարհորդության:
Հարցազրույցը՝ Անի Մանուկյանի
5-րդ կուրս
