Ընտանեկան խնդիրներից մինչեւ նեղ անձնական հարաբերությունների նկարագրություն․ այս թեմաները լուսաբանելիս զանգվածային լրատվամիջոցները հաճախ ներգրավում են անչափահաս երեխաների, ովքեր պատմում են ընտանեկան անհաշտությունների ու սոցիալական խնդիրների մասին: Արդյունքում՝ ոչ մասնագիտական աշխատանքի պատճառով խախտվում են երեխաների իրավունքները: Անձնական տվյալների օգտագործումն ու հանրայնացումը բացասական ազդեցություն են ունենում երեխաների հոգեբանական վիճակի և սոցիալական ներառման վրա:
Մարդու իրավունքների պաշտպանի աշխատակազմի երեխաների իրավունքների պաշտպանության բաժնի պետ Էդուարդ Իսրայելյանի խոսքով, այսպիսի անդրադարձների նպատակը մեկն է՝ լուսաբանումն ավելի հուզական դարձնել՝ ապահովելով բարձր դիտողականություն: Թեեւ, ըստ նրա, լրատվամիջոցներում համեմատաբար նվազել են նման հրապարակումները:
«Կան լրատվամիջոցներ, որոնք ունեն իրենց ներքին էթիկայի կանոնները, գիտեն՝ ինչպես պետք է լուսաբանել երեխաներին առնչվող իրադարձությունները։ Երբ ունենում են դիտումներ ու լայքեր հավաքելու կարիք, ավելի շատ են խախտում երեխաների իրավունքները՝ դրա համար օգտագործելով ցանկացած առիթ»։
![](https://journalist.am/wp-content/uploads/2019/09/DzwAnj1XgAAA54o.jpg)
Օրինակները բազմաթիվ են հատկապես հեռուստատեսությամբ սոցիալական հաղորդումների ժամանակ, իսկ կայքերում էլ՝ սենսացիոն վերնագրերի տեսքով: «Ավտովթարի պատճառով պոկվել է երեխայի գլուխը», «Պարտքի դիմաց հարևանը գերի է վերցրել պարտատիրոջ երեխային» (հրապարակման մեջ նշել էին քաղաքը, դպրոցը և նույնիսկ դասարանը. այս տվյալներով ցանկացած մարդ կարող է գտնել այդ երեխային)։ Վերջին վառ դեպքը 13-ամյա երեխայի հղիության մասին տեսանյութն էր, որտեղ հրապարակված էր անչափահասի անունն ու բնակության հասցեն։ Նույնիսկ, եթե ծնողները թույլ են տալիս լուսաբանել իրենց երեխային, լրագրողը պետք է մտածի երեխայի լավագույն շահի մասին՝ չէ՞ որ անդրադարձը տեսնելու են նաեւ ընկերները, հարևանները, բարեկամները, ինչը կարող է երեխային ավելի շատ վնասել, քան օգնել։
Նման հրապարակումներից խուսափելու համար Մարդու իրավունքների պաշտպանի աշխատակազմը հրապարակել է «Ինչպես լուսաբանել երեխաներին վերաբերող հարցերը» ձեռնարկը, որտեղ ներկայացնում է երեխայի հետ հարցազրուցի և նրա մասին հրապարակումներ պատրաստելու ընդհանուր սկզբունքներն ու ուղենիշները, որոնք լրագրողը պարտավոր է պահպանել: «Ձեռնարկում առանձին անդարադարձներ կան երեխայի սեռական շահագործման, կրթություն ստանալու իրավունքի, խտրականության, հարցազրույց վարելու պայմանների, սոցիալական ապահովության, անչափահասի հանցագործության խնդիրների վերաբերյալ: Օրինակ, հաճախ լրատվամիջոցները լուրջ խախտումներ են թույլ տալիս հաշմանդամություն ունեցող երեխաներին լուսաբանելու ժամանակ: Հարգել, ընդունել եւ հասկանալ մարդկանց տարեբերությունները եւ դիմացինին ընդունել այնպես, ինչպես նրանք կան»,-ընդգծում է Էդուարդ Իսրայելյանը եւ ավելացնում՝ երեխայի արժանապատվությունն ու իրավունքներն առավել կարեւոր են, քան րոպեկան «լայքեր հավաքելու» մոլուցքը:
Սրբուհի Հակոբյան
3-րդ կուրս