Այսօր շատ երիտասարդներ կանգնած են մասնագիտության ընտրության առաջ և փնտրում են ապագայի համար խոստումնալից մասնագիտություն: Ինքնազարգացում փնտրող մարդիկ հաճախ ընտրում են HR մենեջերի մասնագիտությունը։ Եվ սա առանց պատճառի չէ. մարդկանց հետ աշխատելը միշտ էլ հետաքրքիր է։ Բացի այդ, HR-ի պաշտոնը որոշակի հեռանկարներ է տալիս ապագա զարգացման համար. դուք կարող եք դառնալ HR տնօրեն կամ գործադիր որոնման խորհրդատու: Մենք այս մասին զրուցել ենք ՄՌԿ մասնագետ Աննա Խաչատրյանի հետ։
-Ի՞նչ է մարդկային ռեսուրսների կառավարումը։
-Մարդկային ռեսուրսները առանձին բաժին կամ ընդհանուր ընկերություն է, որը զբաղվում է մարդկային ռեսուրսների և կազմակերպության վերահսկողությամբ։ Ի տարբերություն կադրերի բաժնի, մարդկային ռեսուրսների բաժինը զբաղվում է աշխատակիցներ փնտրելով, ընտրելով և գործավարությամբ։ HR մենեջերները պատասխանատու են և՛ աշխատակիցների, և՛ մոտիվացիոն սխեմաների զարգացման համար (հավելավճար, բոնուսներ, սոցիալական փաթեթներ), և՛ անձնակազմի սովորեցմամբ, և՛ որակի բարձրացմամբ։ Մարդկային ռեսուրսների կառավարիչը օրվա ընթացքում ունի բազմաթիվ պարտականություններ, որոնք ներառում են նոր աշխատակիցների աշխատանքի ընդունում, անձնակազմի հաղորդակցման կառավարում, աշխատակիցների աշխատանքի արդյունավետության ստուգում և աշխատավարձի հաշվարկման պարտականությունների կատարում: HR մենեջերի համար աշխատանքային օրվա ամենակարևոր մասը նոր աշխատակիցների ընդունումն է: ՄՌԿ մասնագետը պատասխանատու է նոր թեկնածուների հավաքագրման, հարցազրույցների անցկացման և թեկնածուների ընտրության գործում: Ընկերության ստանդարտները մեծ դեր ունեն աշխատանքի ընդունման գործընթացում, քանի որ մարդկային ռեսուրսների կառավարիչները ցանկանում են համոզվել` արդյոք նոր աշխատակիցները կարող են աշխատել ներկայիս անձնակազմի հետ և նպաստել կազմակերպության աճին:
-Հայաստանում ինչպե՞ս եք գնահատում մարդկային ռեսուրսների կառավարում մասնագիտությունը սովորելու հնարավորությունները։
–Այդ ամենը կախված է անձից, եթե ուզում է սովորել, կարող է դառնալ լավ մասնագետ, քանի որ Հայաստանում ունենք շատ լավ կադրեր, որոնցից կարելի է անվերջ ինչ որ բան սովորել, նրանցից շատերը այսօր տարբեր ծրագրերում դասավանդում են։ Իհարկե, բացի սովորելուց նաև պետք է ինքակրթվել ամեն օր, որ հասնես սպասված արդյունքին։
-Կարելի՞ է մի քանի ամսվա դասընթացների շնորհիվ դառնալ լավ մասնագետ։
-Այո կարելի է, եթե սովորելու հետ մեկտեղ ինքնազարգանում ես։ Այսօր շատ տարածված է HR մասնագիտությունը։ Կան շատ վայրեր, որտեղ կարող են մի քանի ամսում սովորել և անցնել աշխատանքի։ Տարբեր վերապատրաստման կարճ և երկար ծրագրեր կան, որոնք առաջարկվում են Հայաստանում ամենատարբեր ոլորտի արդեն մեծ փորձառություն ունեցող մասնագետների կողմից։ Սակայն պետք է նշել, որ սա ճշգրիտ գիտություն չէ, մարդիկ կարող են տարբեր իրավիճակներում տարբեր ձևով դրսևորեն իրենց, ու մեկ դասընթաց ու համալսարան ավարտելով ամեն բան չի կարող ավարտվել, այն ամենօրյա աշխատանք, ինքնազարգացում է պահանջում, վերլուծություն, դիտարկում, հաղորդակցություն։ Ամեն անձ, ով որոշել է զբաղվել այս մասնագիտությամբ, պետք է ինքն իրենից սկսի, որ վերջում հասնի այն կետին, որին ձգտում է։
-Ի՞նչ հմտություններ են պետք HR մասնագետ դառնալու համար։
-Ժամանակակից HR մենեջերի պարտականությունների շրջանակը մեծապես ընդլայնվել է: Դա պայմանավորված է նրանով, որ խոշոր ընկերությունները հետաքրքրված են բարձր որակավորում ունեցող կադրերով։
Ժամանակակից HR մենեջերը պետք է ունենա հետևյալ հմտությունները. հստակ սահմանել հիմնական դիրքերը ցանկացած պաշտոնի համար, գրագետ գնահատել մասնագիտությունների շուկան և, կախված պահանջարկից, փոխել ընկերությունների պահանջները դիմորդների համար, գտնել ճիշտ դիմորդներին, կարողանալ արդյունավետորեն գնահատել նրանց հարցազրույցի ընթացքում, հետաքրքրություն ներկայացնող թեկնածուներ, պլանավորել անձնակազմի վերապատրաստումը։
Բացի այդ, HR մենեջերը պետք է ունենա գիտելիքներ տնտեսագիտության, իրավագիտության, սոցիոլոգիայի և հոգեբանության բնագավառում, որոնք պետք է կիրառվեն աշխատանքում։
–Ի՞նչ խորհուրդ կտաք սկսնակ մասնագետներին։
-Անձնակազմում կադրերի և հավաքագրման գործակալություններում աշխատելը հեռանկար ունեցող մասնագիտություն է: Այն ոչ միայն զարգացնում է հաղորդակցման հմտությունները, այլ նպաստում է մտածողության դինամիզմի և ճկունության, շարժունակության, անկախության և նախաձեռնողականության, դիվանագիտության, պատասխանատվության և կազմակերպվածության զարգացմանը, ինչը օգտակար է ինչպես մասնագիտության, այնպես էլ առօրյա կյանքում: Աշխատելով հավաքագրման գործակալությունում՝ սկսնակ HR մասնագետը ձեռք կբերի շատ օգտակար գիտելիքներ, որոնք կօգնեն նրան ապագայում դառնալ բարձրակարգ մասնագետ։ Նա կսովորի, թե ինչպես մշակել արդի մոտիվացիոն համակարգ և անձնակազմի կառավարման քաղաքականություն, ստեղծել բարենպաստ կորպորատիվ մթնոլորտ և խոստումնալից դիմորդներին ապահովել կարիերայի աճի, վերապատրաստման և զարգացման հետաքրքիր ծրագրով:
Ժամանակի ընթացքում սկսնակ HR մենեջերը կկարողանա էապես բարձրացնել ոչ միայն պրոֆեսիոնալիզմի, այլև իրենց եկամուտների մակարդակը: Իհարկե, հնարավոր է և անհրաժեշտ է HR կարիերա կառուցել հավաքագրման գործակալությունում՝ սա մեծ հեռանկարներով մասնագիտություն է: Ամեն մարդ ինքն է գծում իր ուղին, ես չեմ կարող հստակ խորհուրդ տալ՝ որով առաջնորդվելով սկսնակները կհասնեն հաջողությունների։
-Այսօր աշխատաշուկայում մասնագետի պահանջարկ կա՞։
-ՏՏ ոլորտի զարգացումն նպաստեց HR մասնագիտության աճին, այն շատ պահանջված է հիմա, իսկ հավաքագրման մասնագետներն ընդհանրապես չափազանց պահանջված են յուրաքանչյուր բիզնեսի համար, քանի որ ամենամեծ պահանջարկը շուկայում լինում են կադրերը։ Այսօր գրեթե ամենուր նոր կադրեր են փնտրում։ Բացի դրանից 2020 թվականի քովիդից հետո այսօր շատերը աշխատում են ֆրիլանս տարբերակով, այսինքն հայաստանյան մասնագետները կարող են աշխատել արտասահմանյան բիզնեսների համար։
-Ինչպե՞ս է HR մասնագետը գտնում ճիշտ մասնագետների բիզնեսի համար։
-Հավաքագրումը ներառում է մի քանի գործընթաց. HR մենեջերը փնտրում, ընտրում և վարձում է աշխատողների, որոնք համապատասխանում են թափուր պաշտոնի չափանիշներին: Այս գործընթացը սովորաբար ներառում է 5 քայլ։
Քայլ 1. Հայտնաբերում և ուսումնասիրում թափուր աշխատատեղերը
Առաջին փուլում ՄՌ-ը մենեջերի հետ պարզաբանում է մոտ ապագայում նոր աշխատակիցներ ընդունելու անհրաժեշտությունը: Նա հետաքրքրված է գործերի ներկա վիճակով և հարցնում է մոտակա զարգացման ծրագրերի մասին։ Այս տվյալների հիման վրա կադրերի մենեջերը գնահատում է, թե քանի աշխատակից և ինչ պաշտոններում է բացակայում։ Եվ նա պլանավորում է, թե երբ է անհրաժեշտ նոր մարդկանց գտնել։ Այնուհետև HR-ն ուսումնասիրում է թափուր աշխատատեղերի աշխատանքի նկարագրությունները և ծանոթանում շուկայում տիրող ընդհանուր իրավիճակին։ Այս տվյալներն օգնում են հասկանալ, թե ինչ պահանջներ ներկայացնել թեկնածուին և ինչ աշխատավարձի շրջանակ առաջարկել նրան։
Քայլ 2. Կազմում և տեղադրում է թափուր աշխատատեղերի հայտարարություններ
Հայտարարության մեջ նա խոսում է իր ընկերության մասին, հստակ նկարագրում է նոր աշխատակցի պարտականություններն ու աշխատանքային պայմանները։ Դրանից հետո HR-ը հրապարակում է թափուր աշխատատեղեր այն կայքերում, որտեղ կարող են լինել դիմորդները: Սրանք կայքեր, սոցիալական ցանցեր են։ Եթե ընկերությանը հազվագյուտ մասնագիտությունների մասնագետներ են պետք, HR մենեջերը կարող է կապ հաստատել հավաքագրման գործակալությունների հետ:
Քայլ 3. վերլուծում է ստացված ռեզյումեները
HR ընտրելիս այն հաշվի է առնում հաջողակ թեկնածուի ամբողջ տվյալները, որոնք բացահայտվել են սկզբնական փուլում։ Այս քայլը կարող է ավտոմատացված լինել: Այս փուլը կանցնեն միայն առավել հետաքրքրված դիմողները։
Քայլ 4. Հրավիրում է հարցազրույցի
HR մենեջերը գնահատում է դիմողներին և լավագույն թեկնածուներին հրավիրում հարցազրույցի: Զրույցի ընթացքում փորձառու մենեջերը որոշում է մարդու մասնագիտական և անձնական հմտությունների մակարդակը, նրա թաքնված մոտիվացիան։ Օրինակ՝ ինչ-որ մեկն աշխատանք է ստանում միայն հանուն փողի։ Մեկ այլ թեկնածու շահագրգռված է ընկերությունում աշխատել, որպեսզի մի քանի ամսից դուրս գա աշխատանքից և ձեռք բերած փորձի հիման վրա բացի սեփական բիզնեսը։ Նրանց ներքին արժեքները պետք է համահունչ լինեն ընկերության արժեքներին:
Քայլ 5. ընտրում է հաջողակ թեկնածուների
Հարցազրույցի արդյունքների հիման վրա ՄՌ-ն ընտրում է մի քանի դիմորդների: Վերջնական փուլում նա ստուգում է նրանց իրավասությունը։ Նայում է կրթության վերաբերյալ փաստաթղթերը, շփվում է իրենց նախկին գործատուների հետ և խնդրում կատարել թեստային առաջադրանք: Եթե դիմորդը հաջողությամբ ապացուցել է իր իրավասությունը, HR-ն առաջարկում է պայմանագիր կնքել:
Սիլվի Պետրոսյան
4-րդ կուրս
