Դուդուկն ու դհոլը տղամարդկանց ձեռքերում վերածվում են ճկուն գործիքների, իսկ կանանց ձեռքերում՝ ժողովրդի հոգին երգող նվագարանի։
Աննայի և Անահիտի հետ զրուցելով` ծանոթացանք երաժշտական ոլորտում տղամարդկանց աշխարհին, որտեղ համառորեն փորձել են իրենց տեղը գտնել քույրերը։
Աննա և Անահիտ Մխիթարյանները իրենց ձեռքն են վերցրել քաշով թեթև, սակայն կիրառությամբ ծանր ժողովրդական գործիքներ՝ կոտրելով կարծրատիպեր,թե դրանք միայն հայ տղամարդու ձեռքերում են կատարելապես դրսևորվում։
-Այն փաստին, որ աղջիկները կարող են դհոլ կամ դուդուկ նվագել, մարդիկ զարմանքով և թերահավատությամբ են վերաբերվում։ Այս գործիքներով զբաղվելու որոշմանը ինչպե՞ս արձագանքեցին ձեր ծնողները:
-Փոքր տարիքից մայրս մեզ տարել է երաժշտական դպրոց. ինձ՝ դաշնամուրի, Աննային՝ շվիի։ Գուցե դրանով է պայմանավորված, որ իրենք չզարմացան, նորմալ վերաբերվեցին և նույնիսկ կողմ եղան։
–Սովորաբար քույրերը ձգտում են կյանքի փուլերում կամ որոշ ոլորտներում միասին լինել, արդյոք դաշնամուրից դհոլի անցումը կապված էր այս փաստի հետ։
-Ժող նվագարաններ ու հարվածային գործիքներ շատ եմ սիրել, իսկ դհոլի ընտրությունը կախված է եղել Աննայի գործիքից։ Այնպես ստացվեց, որ այն նվագախմբի ղեկավարը, որտեղ Աննան շվի էր նվագում, ինձ առաջարկեց դառնալ իրենց դհոլահարը: Չնայած որ այդ ժամանակ այնքան էլ դհոլ չէի սիրում, այնուամենայնիվ համաձայնվեցի` հանուն բեմ բարձրանալու երազանքիս:
–Աննա, կանայք իրենց ամբողջ կյանքի ըմթացքում դիմում են ամեն հավանական ու անհավանական քայլերի, որպեսզի պահպանեն իրենց դեմքի կատարելությունը, դուք չե՞ք վախենում, որ դուդուկ նվագելով ձեր դեմքը կփոփոխվի։
-Դեմքի մկաններն աշխատացնելու համար այն վարժությունները, որոնք անում են այլ կանայք, կարելի է ասել, ես մեխանիկորեն եմ անում։ Պարզապես կարելի է այնպես նվագել, որ դեմքը չաղավաղվի։
–Այս գործիքները իրենց մենաշնորհը համարող տղամարդկանց կողմից թերահավատ վերաբերմունք, վստահ եմ, որ տեսել եք։ Ի՞նչպիսի մրցակիցներ են տղամարդիկ։
-Տղամարդկանց կողմից թերահավատ վերաբերմունքը զգում ենք սկզբում, իսկ մեր գործերին ծանոթանալուց հետո թերահավատությունը փոխվում է զարմանքի։ Ինչ վերաբերում է մրցակցությանը, տղամարդիկ լուրջ խնդիրներ չեն առաջացրել։
–Դուք փորձու՞մ եք ձեր գործիքների միջոցով ստանալ ժամանակակից երաժշտություն։
-Սկզբնական շրջանում, երբ նոր էինք տիրապետում գործիքներին, խուսափում էինք նորարարություններից։ Տարիների ընթացքում հմտանալով՝ գալիս է մի պահ, երբ ինքդ քեզ չպիտի ձանձրացնես` դոփելով նույն տեղում։ Հետաքրքրությունը չկորցնելու համար սկսում ես փորձարկումներ անել։ Իսկ ինչ վերաբերում է ժամանակակից երաժշտությանը, մենք ստեղծել ենք «Մխիթարյան քույրեր և ընկերներ» երաժշտախումբը, որտեղ մեր գործիքներով հայկական ժողովրդական ստեղծագործություններին ամբողջությամբ նորովի մշակումներ ենք տալիս։
–Արդյո՞ք ունեք ձեր ավանդը հայ ժողովրդական գործիքները աշխարհին էլ ավելի բացահայտելու մեջ։
-Ամեն բան դեռ Հայաստանի սահմաններում է, բայց ճանապարհը դեռ նոր ենք սկսել։ Վստահ եմ, որ մենք կարողանալու ենք աշխարհով մեկ յուրովի տարածել այս գործիքները, բայց ժամանակ է հարկավոր։
–Որոշ երաժիշտներ իրենց գործիքները ասես անձնավորում են ու անուններով են դիմում: Դուք ձեր գործիքներին որևէ առանձնահատուկ անուն տվե՞լ եք:
-Շատ ենք սիրում մեր գործիքները, բայց իրերը կոչում ենք իրենց անուններով։ Աննայի դուդուկը դուդուկն է, իսկ իմ դհոլը` դհոլն է։
–Ի՞նչ եք կարծում,արդյոք միայն հայի ձեռքերում կարող են ժողովրդական գործիքները, հատկապես դուդուկը, հնչել յուրօրինակ։
-Շատ այլազգիներ փորձել են և փորձում են հայ ժող. գործիքներ նվագել, բայց ամեն դեպքում կարծում եմ ՝ մեզ մոտ ավելի լավ է ստացվում։ Հատկապես դուդուկից մենք ավելի ճիշտ ձայն ենք կարողանում ստանալ։ ինձ թվում է՝ դա մեր գենի առանձնահատկությունից է։ Մենք այս գործիքների ձայնով մեր հոգում եղածն ենք փորձում արտաբերել։
Հարցազրույցը` Թեհմինե Առաքելյանի
3-րդ կուրս
