Լռության միջից հազար ու մի ձայն է լսվում, ու ես պիտի հասկանալի դարձնեմ քո լռությունը: Անցնում ես Սևանը ու քիչ անց մեքենայի բաց ապակիների միջից փչող քամին քեզ հուշում է, որ դու հասել ես: Հասել ես Դիլիջան: Դիլիջա՜ն: Ոլորաններից արդեն քո առջև է ելնում բնությունը, ու քեզ է հասնում ճանապարհներին խորովվող կուկուռուզի հոտը: Չէ՛, եգիպտացորեն չէ, Դիլիջանինը հենց կուկուռուզ է:
Տարվա ամեն մի եղանակն իր վրձնահարվածներով է նկարում քո բնությունը: Ու բարդ է հասկանալն անգամ` բնությու՞նն է քեզ նկարել, թե՞ դու` նրան: Բայց քեզ ստեղծողը, համոզված եմ, վառ կամ էլ կանաչ երևակայություն է ունեցել:
Շենքերդ մեկը մյուսից տարբեր են: Կեսը հին են` փլվելու ճանապարհին, դրանց կողքին էլ նորերն են կանգնել. համաչափություն են ստեղծում: Հին փողոցներդ դեռ ապրում են, ու քաղաքի պատմությանը շունչ են տալիս;
Մեքենան կանգնում է: Երբ ոտքերս հողիդ են հայտնվում, չարաճճի երեխայի պես դեմքիս տաք քամի ես նետում: Երբեմն ինձ թվում է, որ մի մաշված տրցակում դու քամիներ ես հավաքում ու պետք եղած պահին ցույց տալիս քո մարդկանց: Մարդկանց էլ ես ճանաչում, բոլորին: Կարոտում ես այցելուներիդ, կամ նրանց, որ էլ չեն գա քեզ մոտ: Իսկ երբ հյուրեր ես ունենում, ականջներդ սրում ես, որ լսես նրանց ու հասկանաս, թե որտեղից են եկել այս անգամ` քեզ տեսնելու: Նրանց լեզուն սրտիդ մոտ չէ, ու դու ջերմությամբ ես լցվում միայն, երբ լսում ես դիլիջանյան ձայնիդ ելևէջները:
Ես քայլում եմ ու տեսնում, որ երիտասարդությանդ հետ մեկտեղ, հարյուրավոր ցավող տեղեր ունես` մաշված փողոցներ, թափված աղբ ու հատված ծառեր: Քո ցավը ինչպե՞ս կիսեմ: Հույս եմ տալիս ու անցնում առաջ: Ամֆիթատրոնդ է: Վերևում էլ անտառդ իջել ու հավասարվել է շենքերիդ: Երբեմն մտածում եմ, որ տարիներ առաջ, երբ խոնավ ու անձրևոտ եղանակ է եղել, անտառները որոշել են գալ ու գրկել քեզ, որ քեզ տաքացնեն, ու դու չմրսես: Այդպես եք մնացել մինչև հիմա. ներդաշնակ:
Անցնում եմ փոքրիկ մատուռիդ կողքով: Տեսնես Տեր Շավարշն այստե՞ղ է, ուզում եմ օրհնություն ստանալ: Տեր Շավարշն էլ քեզ նման բոլորիս հիշում է: Իջնում եմ Հին Դիլիջանով ու մտածում` ինչ լավ կլիներ, եթե ամբողջ քաղաքն այս տեսքն ունենար: Լճի ափին եմ: Տարիներ առաջ այստեղից ձուկ էինք բռնում: Հիմա չի կարելի, այդպես է գրված ցուցանակին: Բայց դե բռնողներ կան, չեմ ասի ովքեր, բայց ես տեսել եմ նրանց:
Իմ նստած տեղից երևում է Միմինոյի հուշարձանը: Սիրտս ջուր է ուզում: Համոզվա՞ծ ես, որ Սան Ֆրանցիսկոյից հետո երկրորդն է. ինձ համար առաջինն է: Խմում եմ, իսկ երբ շրջվում եմ, հինգթևանի արձանն է դուրս գալիս առջևս: Քայլում եմ արձանի ուղղությամբ, ու ինձ շեղում է գետիդ ձայնը. Աղստևն է: Կամ ես եմ նայում Աղստևին տխուր հայացքով, կամ նա` ինձ: Մի անգամ եմ գետդ մաքուր տեսել, երևի մի տասը տարի առաջ: Անտառում էի, մարդու ձեռք այդ մասին չէր հասել:
Քայլում եմ դեպի դպրոցիս բակը: Այնտեղ նստելիս մտքերս այլ ընթացք են ստանում: Հարազատ դարձած տղաների ձայներ եմ լսում, բայց վերևից: Ես էլ եմ որոշում քայլել դեպի վեր: Նեղ ու լայն փողոցներն ինձ տանում են անտառ: Այստեղից ամեն ինչ պարզ է երևում: Նորից լռություն է ամբողջ քաղաքում: Ու ես միշտ զարմացել եմ, թե ինչու՞ է, որ երբ քայլում ես, լայն փողոցներում անգամ հազիվ երկու կամ երեք մարդու տեսնես:
Լռություն է, բայց քո լռության միջից հազար ու մի ձայն է լսվում:
Լուսինե Գուլյան
2-րդ կուրս
