Ուսուցչի տանն առաջին անգամ տեսնելով սանթուրն ու լսելով նրա ձայնը՝ Լուսինե Մանգասարյանը միանգամից տարվում է այս գործիքով: Երաժշտական դպրոցում դաշնամորի բաժնում սովորելուն զուգահեռ սկսում է սանթուր նվագել: Սկզբում Լուսինեի տան անդամներն ու հարևանները լսելով գործիքի անունն ու տեմբրը՝ զարմանում էին. «Նրանք ծանոթ չէին գործիքին, և երբ ես նվագում էի, գալիս և ասում էին` այս ինչ գործիք է, ու խնդրում էին` նորից նվագեի, որ կրկին լսեին»:
Սանթուրը լարային հին նվագարան է, ունի սեղանաձև իրան, մետաղյա լարեր: Սկզբում կոչել են «սանդիղ» և հիմնականում նվագել արքունիքում, այնուհետև վերանվանել են սանթուր: «Պարսկերենից թարգմամաբար սանթուր բառը նշանակում է 100 լար, բայց 100 լարանի սանթուր դեռ չի եղել, իմ սանթուրն ունի 63 լար»:
Լուսինեն իր առաջին քայլերը կատարեց «Սայաթ-Նովա նվագարանների անսամբլում»: Ըստ նրա` նվագախմբում դժվարություններ քիչ են հանդիպում, երաժիշտներով միմյանց օգնում ու աջակցում են: Բայց Լուսինեի դժվարություններից է ծանր գործիքը տեղափոխելը. «Այս ժամանակահատվածում գործիքս այնքան եմ տեղաշարժել, որ ձեռքերս մկանոտել են»:
Գործիքին լավ տիրապետելու համար, հակավոր է ժամանակ հատկացնել և պարապել: Կա կարծիք, որ երաժիշտները բարձր արդյունքներ գրանցելու համար օրվա մեջ 10 ժամ պարապում են, սակայն Լուսինեն կարծում է, որ աշխատելուն և սովորելուն զուգահեռ դա հնարավոր չէ. «Ժամանակն այդքան կարևոր չէ, կարևորը ճիշտ և մտածելով պարապելն է։ Որպես օրվա պարտականություն կարող ես պարապել 2 ժամ, բայց այն քեզ համար արդյունավետ չլինի, բայց կարող ես պարապել ընդհամենը 10 րոպե և ստանալ այն արդյունքը, որն ուզում ես։ Կարևորը ցանկությունն է և մեծ սերը գործիքիդ նկատմամբ»:
Սանթուրի հանդեպ գիտելիքներն ու սերն էլ երաժիշտին տարան դասավանդման ճանապարհով: Տասնվեց տարեկանից Լուսինեն սովորեցնում է երեխաներին գործիքի բազում գաղտնիքներն ու հմտությունները. «Ուսուցչից շատ բան է կախված, իսկ գործիքը չսիրելն ուղղակի անհնար է: Այն թե՛ ձայնով, թե՛ տեսքով գրավում է բոլորին»: Ըստ սանթուրահարի` երաժշտական դպրոցում սանթուր նվագել սովորող երեխաները շատ աշխատելու, անընդհատ պրպտելու դեպքում հանրությանը նորովի հանդես կգան և մեծ հեռանկարներ կունենան:
Երաժշտական դպրոցներում դասավանդելը և երեխաների լեզուն ավելի լավ հասկանալը Լուսինեին օգնեց նաև մանկապարտեզներում աշխատել փոքրիկների հետ: Երեք տարեկանից սկսած երեխաններին երաժշտությանը մոտեցնելը դժվարին աշխատանք է, բայց Լուսինեն համբերությամբ զինված այն անում է. «Երեք տարեկան երեխան չի կարող միանգամից հասկանալ այն, ինչ դու ուզում ես։ Շեշտը դրվում է երեխաների ցանկությունների և կարողությունների վրա։ Ոչինչ մեզ հեշտ չի տրվում, ուղղակի պետք է զինվենք համբերությամբ»:
2019թ Լուսինեն մեկնեց Չինաստան, որտեղ ունեցավ իր առաջին պատասխանատու բեմելը. «Հանդիսատեսի արձագանքը շատ հաճելի էր, բոլորին տպավորեց, և գործիքն էլ մեծ հետաքրքրություն առաջացրեց»: Լուսինեն մեծ երազանք և ցանկություն ունի, որ սանթուրը լայն տարածում և ճանաչում ձեռք բերի։
Հենց այդ նպատակով էլ նա այս տարի ընդունվեց Երևանի Կոմիտասի անվան պետական կոնսերվատորիայի ժողգործիքների բաժինը. «Առօրյաս հագեցած է, հինգ տարբեր տեղ եմ աշխատում և դասավանդում եմ իմ մասնագիտությամբ: Ճիշտ է`տան անդամներս միշտ ինձ աջակցում և օգնում են, բայց ցանկանում եմ իմ ուժերով վարձը վճարել։ Մշակույթն ու այն ներկայացնողներն ահռելի մեծ աշխատանք են կատարում երկիրն ու նրա արժեքները ներկայացնելու գործում, պետք է մարդիկ գնահատեն և մեզ օգնեն ազգայինը պահպանելու հարցում»:
Արևիկ Սարգսյան
3-րդ կուրս
